مقیاس مرکالی مقیاس اندازهگیری زلزله است که شدت خسارت در زلزله را نشان میدهد.که این مقیاس دوازده درجه دارد.
قدرت تخریبی یک زلزله علاوه بر قدرت آن به ساختار زمین در منطقه مورد نظر و طراحی و مکان سازههای ساخت بشر بستگی دارد. میزان ویرانیهای به بار آمده را معمولاً با مقیاس مرکالی بیان میکنند. دانشمندان میتوانند درجه مقیاس ریشتر را درست پس از زمین لرزه و زمانی که امکان مقایسه اطلاعات از ایستگاههای مختلف زلزله نگاری به وجود آمده، معین کنند. اما درجه مرکالی را نمیتوان به این سرعت مشخص کرد و لازم است که محققان زمانی کافی برای بررسی اتفاقاتی که حین زمین لرزه روی دادهاست، در اختیار داشته باشند. هنگامی که تصور دقیقی از میزان خسارتهای وارده به عمل آمد، میتوان درجه مرکالی مناسب را تخمین زد. شدت زلزله با مقیاس مشهور مرکالی معرفی میشود این شدت در واقع بیانگر میزان احساس افراد و موجودات زنده از زلزله و تأثیر بر سازهها میباشد.
برخلاف تصور عمومی مردم شدت زلزله علاوه بر بزرگا (ریشتر) به عوامل متعددی از جمله عمق کانون زلزله، سنگ بستر، لایههای زیرین، فاصله از کانون زلزله و… وابسته است.
بهطور کلی بزرگا با مقیاس ریشتر یک پارامتر زمینشناسی و شدت با مقیاس مرکالی یک پارامتر مهندسی میباشد در ضمن ریشتر از ۱تا10 ولی مرکالی از ۱تا۱۲ درجهبندی میشود.
I. احساس نمیشود: احساس نمیشود، مگر در شرایط ویژه. تنها توسط دستگاههای لرزهنگار قابل ثبت است.
II. ضعیف: توسط افراد در حال استراحت و در طبقات بالای ساختمانها حس میشود. برخی اشیاء آویزان ممکن است نوسان کنند.
III. جزئی: در فضای باز و در طبقات بالایی ساختمانها کاملاً قابل احساس است. مردم آن را به صورت زلزله شناسایی نمیکنند. ارتعاش مانند عبور کامیون است. مدت زمان لرزش قابل تخمین است.
IV. ملایم: در طی روز در فضای بسته توسط افراد زیادی حس میشود و در فضای باز عده معدودی حس میکنند. در شب عدهای را از خواب بیدار میکند. بشقابها، پنجرهها و دربها تکان خورده و صدا میکنند. در ماشینهای ایستاده ارتعاش قابل درک است.
V. قابل توجه: زلزله توسط هر فردی قابل احساس است. بسیاری ازخواب بیدار میشوند. برخی از پنجرهها، بشقابها و غیره شکسته میشوند. گچکاریهای ساختمانها ترک میخورند. اشیاء ناپایدار، واژگون میگردند. سر و صدای درختان و سایر اشیاء مرتفع شنیده میشود و آونگ ساعتها متوقف میگردند. دربها باز و بسته میشوند و امتداد حرکت زمینلرزه قابل درک است.
VI. شدید: زلزله توسط بسیاری از افراد حس میشود و بسیاری از مردم وحشت زده به فضای باز پناه میآورند. اشیای سنگین جابجا میشوند و قطعات از گچکاری کنده میشود. دودکشها فرو میریزند و خسارات جزئی به بار میآید. افراد به حالت نامتعادل قدم میزنند یا میایستند. پنجرهها، دربها و بشقابها شکسته میشوند. ساختمانهای خشتی و ضعیف ترک برمیدارند. زنگهای کوچک به صدا در میآیند.
VII. بسیار شدید: مردم وحشت زده به فضای باز فرار میکنند. خسارت بسیار کمی در ساختمانهایی که خوب طراحی و ساخته شدهاند وارد میشود. به ساختمانهای متوسط و معمولی خسارات جزیی و متوسط وارد میگردد. خسارات قابل ملاحظهای در ساختمانهای ضعیف و بد طراحی شده وارد میشود. آجرهای سست، لق میشوند. ایستادن مشکل میشود و اثاثیه شکسته میشوند. زنگهای بزرگ به صدا در میآیند. زهکشهای سیمانی آبرسانی خسارت میبینند. لغزشهای کوچک اتفاق میافتد.
VIII. مخرب: خسارت در ساختمانهایی که طراحی ویژه شدهاند، بسیار جزیی است و در ساختمانهای ضعیف بسیار شدید است. دیوارهای جداکننده به خارج از قاب ساختمان پرتاب میشوند. دودکشها، ستونها، دیوارها و دودکشهای کارخانهها و سنگهای یاد بود سقوط میکنند. اشیاء سنگین واژگون میگردند. تغییراتی در سطح آب چاهها ایجاد میشود. ماسه و گل به مقدار کم بیرون زده میشوند. رانندگی مشکل میگردد. ترکهایی در زمینهای مرطوب و شیبهای ملایم ایجاد میشود. تغییراتی در آب و درجه حرارت چشمهها و چاهها ایجاد میشود. خانههای اسکلت دار بر روی سطح پی حرکت میکند. شاخههای درختان شکسته میشوند.
IX. ویرانگر: خسارت قابل ملاحظهای در ساختمانهایی که طراحی ویژه شدهاند، ایجاد میشود. ساختمانهای اسکلتی خوب طراحی شده کج میشوند. ساختمان بر روی پی تغییر مکان میدهد. ترکهایی آشکار در زمین ایجاد میگردد. خطوط لوله زیر زمینی شکسته میشوند. وحشت عمومی بر مردم غالب میشود. به ساختمانهای ضعیف خسارات سنگین وارد میشود و حتی ممکن است کاملاً فرو میریزند. در مناطق آبرفتی ماسه و گل بیرون میآیند.
X. فاجعه بار:سازههای چوبی خوب ساخته شده ویران میشوند. بسیاری از سازههای اسکلت دار بنایی به همراه پی ویران میشوند. در زمین ترکهای بزرگی ایجاد میگردد. خطوط راهآهن کج میشوند. زمین لغزشهای قابل ملاحظهای در کنار رودخانهها و شیبهای ملایم اتفاق میافتد. خسارات جدی به سدها و مخازن وارد میگردد. در زمین، لغزشهای بزرگ اتفاق میافتد و آب از مخازن و کانالها و رودخانهها و دریاچهها و غیره بیرون ریخته میشود.
XI. بسیار فاجعه بار:تعداد کمی از ساختمانها استوار باقی میمانند. پلها ویران میگردند. خطوط لوله زیرزمینی کاملاً غیرقابل استفاده میشوند. خطوط راهآهن به شدت کج میشوند. زمین باتلاقی میشود. لغزشهایی در زمینهای نرم ایجاد میشود.
XII. مصیبت بار و فجیع: ویرانی کامل، امواج بر روی سطح زمین مشاهده میشوند. اشیاء به هوا پرتاب میشوند و سنگهای بزرگ جابجا میشوند.
The lower degrees of the Modified Mercalli Intensity scale generally deal with the manner in which the earthquake is felt by people. The higher numbers of the scale are based on observed structural damage. This table gives Modified Mercalli scale intensities that are typically observed at locations near the epicenter of the earthquake.